Nekschot is opgelucht, nu OM zaak loslaat

AMSTERDAM - Het Openbaar Ministerie heeft besloten de Amsterdamse cartoonist Gregorius Nekschot niet te vervolgen wegens discriminatie.

Toch vindt justitie zeven van zijn cartoons en twee teksten die op zijn site stonden wel degelijk strafbaar. Volgens het OM is de cartoonist echter genoeg gestraft. Bovendien zijn de tekeningen van de site gehaald. Er zijn ook geen nieuwe klachten of aangiften over zijn werk meer binnengekomen. Gregorius Nekschot, een pseudoniem, moet het nog laten bezinken.

Blij of boos?
"Ik weet niet wat ik ervan moet vinden. Die politie-inval thuis en mijn arrestatie in 2008 waren overdonderende ervaringen. Daar kwam nog eens tweeënhalf jaar gesodemieter met die vervolging bij. En dan is dit het resultaat. Maar ik ben wel opgelucht, ja."

Wanneer hoorde u het?
"Gisteren tijdens een niet onvriendelijk gesprek met Paul Velleman, de officier. Hij vertelde dat het OM eraan was begonnen op aanwijzing van de procureurs-generaal. Die hadden op hun beurt de wens van de Tweede Kamer gevolgd om discriminatie harder aan te pakken. Hij wilde maar zeggen dat het OM niet lichtvaardig te werk is gegaan. Ik dacht als argwanende cartoonist wel: waarom ga je me dat nu juist op Prinsjesdag vertellen? In de hoop dat het ondergesneeuwd raakt door ander nieuws? Ze hadden destijds ook niet gedacht dat mijn arrestatie zo veel ophef zou veroorzaken."

Was u bang dat uw identiteit op straat zou komen te liggen?
"Bij het gerechtelijk vooronderzoek voelde ik me redelijk safe. Justitie is er heel zorgvuldig mee omgegaan. Maar de rechter zou bij behandeling van de zaak mijn anonimiteit kunnen weigeren. En daar had ik toch niet aan moeten denken! Kijk wat er met Theo van Gogh is gebeurd. Vorige week was ik bij de Deense cartoonist Kurt Westergaard. Een enorm gastvrije man. Ze hebben met een bijl in zijn huiskamer staan zwaaien. Daar zag ik wat het betekent om onder constante beveiliging te leven. Alles wat hij doet moet in overleg met de geheime dienst. De risico's zijn tastbaar." 

Weet u als cartoonist nog wat u wel en niet mag tekenen?
"Ik mag de wet niet overtreden maar zelf ben ik altijd binnen de vrijheid van meningsuiting gebleven. Inmiddels zal justitie ook voorzichtiger zijn geworden met het instellen van vervolging, nu in binnen- en buitenland cartoonisten worden bedreigd. Je kunt zo maar gekeeld worden. Justitie nam een zware verantwoordelijkheid met mijn identiteit."
 
Waarom bent u niet zelf door het Meldpunt Discriminatie benaderd voordat het aangifte deed?
"Geen flauw idee. Ze hadden me zo een mailtje kunnen sturen. Ze hebben macht, maar aan wie legt zo'n instituut verantwoording af?"
 
Bent u voorzichtiger geworden?
"Ik probeer me niet te laten beïnvloeden. Het heeft ook geen zin meer. Ik heb al zo veel cartoons gemaakt waar mensen zich aan stoorden."

Weten de Deense collega's het al?
"Ze zullen in Denemarken enorm blij zijn. De zaak-Nekschot is daar nauwlettend gevolgd. Westergaard kreeg onlangs een prijs uit handen van Angela Merkel. Dat is van groot belang. Hij wordt zo langzamerhand een icoon voor de vrije meningsuiting, net als Salman Rushdie en Ayaan Hirsi Ali. Dat straalt dan, hoop ik, ook weer een beetje op mij af. Ik denk dat ik er vanavond een glas wijn op ga drinken." (FRANS BOSMAN)